Kościół na przestrzeni dziejów dziewiętnastowiecznych Nowosiółek.

​

Budowa obecnego kościoła  w Nowosiółkach rozpoczęła po 1803 roku z fundacji Ludwika barona Rastawieckiego herbu Sas, który w tym samym roku kupił majątek w Nowosiółkach za wiano jakie otrzymała w związku ze ślubem w dniu 18 maja 1803 roku w Warszawie, jego żona Teresa Rastawiecka z Krajewskich herbu Trzaska. W związku z wychowaniem w wierze rzymskokatolickiej Ludwik Rastawiecki na zakupionym majątku, wzniósł kaplicę, która na przestrzeni dziejów sprawowała także funkcję cerkwi prawosławnej, a następnie kościoła rzymskokatolickiego. Dziedzic Nowosiółek, Ludwik Rastawiecki urodził się w 1772 roku i był synem Andrzeja Rastawieckiego, który  otrzymał w 1781 r. od cesarza Józefa II dziedziczny tytuł barona w Galicji. Ludwik w 1791 r. ukończył filozofię i prawo na Uniwersytecie Lwowskim, był paziem Stanisława Augusta (miał przy boku Jego czynić kompaniyą), później marszałkiem sejmiku tomaszowskiego, posłem na Sejm, aktywnym masonem — w 1812 r. mistrzem w świątyni Izis, w 1817 r. afiliowanym do loży Kazimierza Wielkiego. Ludwik był zarazem vice-prezesem zarządu powiatu zamojskiego, od 1831 był posłem na sejm oraz kasztelanem Królestwa Polskiego, od roku 1841 pełnił funkcję sędziego pokoju w powiecie tomaszowskiego. W związku z licznymi zasługami w roku 1850 otrzymał tytuł barona w Królestwie oraz był deputowanym konfederacji generalnej obu narodów do Fryderyka Augusta Saskiego i księcia warszawskiego. 

 

W wzniesionej przez Rastawieckiego kaplicy stworzono dwa boczne ołtarze, a na przeciw ołtarza głównego utworzono chór organowy, który wspierał się na dwóch filarach.  Budynek został wymurowany z cegły z prywatnej cegielni Rastawieckiego z sygnowanymi na każdej cegle inicjałami LR. Cała świątynia została otynkowana na zewnątrz, a dach pokryty blaszanymi płytami. Fundator idąc za ówczesnym trendem epoki zlecił wybudowanie świątyni w stylu barokowo-klasycystyczny z wnętrzem opierającym się na iluzji malarskiej, zwłaszcza na sklepieniach oraz na ścianach bocznych poprzez malowanie postaci między innymi świętych z widocznym za nimi cieniem. Od strony północnej powstało prezbiterium, które zostało zamknięte półkoliście z dwoma oknami na przeciwnych stronach, a poniżej powstały dwie  czworoboczne zakrystie. Najprawdopodobniej wtedy liturgię w kaplicy sprawował kapłan z parafii z Rzeplina, w której granicach wtedy znajdowały się Nowosiółki. 

 

W 1805 roku, na świat w dworku w Nowosiółkach przyszedł syn Rastawieckich, Edward, który lata młodości spędził na Lubelszczyźnie.  W 1816 roku Ludwik baron Rastawiecki wraz z żoną i synem Edwardem, przeprowadził się do Warszawy. Wyjazd związany był z utworzeniem w 1815 roku na Kongresie Wiedeńskim, Królestwa Polskiego tak zwanej Kongresówki z poprzedzającego go Księstwa Warszawskiego. W tym czasie Nowosiółki znajdowały się nad samą granicą  Królestwa Polskiego. Rastawieccy postanowili wyjechać, gdyż w Warszawie powstawały liczne szkoły jak również Uniwersytet Warszawski, a  więc oczywiste było, iż tam Edward zdobędzie lepsze wykształcenie. Przed rokiem 1807, wieś zgodnie z mapą z 1795 roku znajdowała się w granicach zaboru austriackiego, więc wszelkie kierunki gospodarcze, naukowe skupione były we Lwowie. Zmiana granic po roku 1815 zablokowała, możliwość wyjazdu do Lwowa, gdzie studia ukończył Ludwik baron Rastawiecki. Jedynym słusznym rozwiązaniem był wyjazd do Warszawy, gdyż wojna Napoleońska spowodowała przesuniecie się granic i po roku 1813 wieś znajdowała się w zaborze rosyjskim.

 

Po wyjeździe do Warszawy, baron Rastawiecki do Nowosiółek przyjeżdżał  tylko okolicznościowo w celu sprawdzenia stanu majątku, którego był właścicielem. Spowodowało to pogorszenie stanu świątyni, gdyż mieszkańcy Nowosiółek nie mogli utrzymać tak dużego budynku w dobrym stanie. Popadnięcie kaplicy w stan niszczejącego budynku, związane było także z perturbacjami geopolitycznymi, gdyż Nowosiółki położone były nad samą granicą do roku 1830 Królestwa Polskiego, a w późniejszym czasie pomiędzy zaborem rosyjskim, a austriackim. Z pomocą w odrestaurowaniu świątyni przybył Edward baron Rastawiecki który w 1833 roku po śmierci matki Teresy Rastawieckiej w 1830 roku, przybył z Warszawy wraz ze swoim ojcem, który na stałe zamieszkał w dworku w Nowosiółkach. Wywołane było to zapewne także, wybuchem powstania listopadowego i związanymi z tym licznymi bitwami na terenie Warszawy. Rastawiecki postanowił w tym czasie znacząco rozbudować pałac w Dołhobyczowie, który znajdował się w majątku Rastawieckich oraz wyremontować kaplice w Nowosiółkach. Remont był bardzo znaczący, gdyż zbudowane zostało wtedy nowe sklepienie, a całość wnętrza pokryto nową polichromią. W podziemiach kaplicy pod ołtarzem głównym, utworzono mauzoleum Rastawieckich do którego przeniesiono z cmentarza z Dołhobyczowa ciało Teresy Rastawieckiej, a w 1847 roku po śmierci złożono ciało Ludwika barona Rastawieckiego, który zmarł w dworku w Nowosiółkach.

 

Edward Rastawiecki  był członkiem wielu ważnych towarzystw naukowych, m.in. Cesarskiego Towarzystwa Historii i Starożytności Rosyjskich, Towarzystwa Naukowego w Krakowie i Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Brał czynny udział w życiu kulturalnym Warszawy. Nie odmawiał też udziału w różnych pracach społecznych w Towarzystwie Rolniczym Warszawskim, Towarzystwie Dobroczynności czy Radzie Zarządzającej Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Działał publicznie w Warszawie, gdzie miał mały pałacyk przy Mazowieckiej, lecz kolekcję sztuki i bibliotekę organizował w Dołhobyczowie. Zgodnie z klepsydrą pośmiertną Edward był Kawalerem Orderu Papieskiego Świętego Grzegorza, Austriackiego Franciszka Józefa i Duńskiego Danenbrok. W roku 1837 rozbudował także Rastawiecki ojcowską siedzibę przy współudziale Antoniego Becka. W jego kolekcji, która liczyła ponad 200 obrazów, były dzieła Marcelego Bacciarellego, Piotra Norblina, Aleksandra Orłowskiego, Antoniego Brodowskiego czy Antoniego Blanka. Niestety wiele z tych dzieł uległo rozproszeniu i zniszczeniu podczas I i II wojny światowej. Zmarł 23 lutego1874 roku i został pochowany na Cmentarzu na Powązkach w Warszawie. 

​

Wiele lat wcześniej przed powstaniem kaplicy Rastawieckich po drugiej stronie zbiornika wodnego znajdowała się świątynia - cerkiew greckokatolicka, wzniesiona z fundacji Starosty Stężyckiego Karola Tarło w XVII wieku po wezwaniem Wniebowzięcia NMP. Według spisu cerkwi 1930 roku przeprowadzonego w powiecie tomaszowskim wynika, iż świątynie początkowo zbudowano dla ludności rzymkokatolickiej, później przemianowano w cerkiew greckokatolicką, jednak ze spisów parochów dokonywanych na ziemi bełskiej wynika, iż parafia greckokatolicka istniała w Nowosiółkach od XVI wieku i wzniesiona świątynia od początku pełniła funkcję cerkwi.

​

Przeglądając spis konsystorzy diecezji chełmińskiej możemy przeczytać pierwsze dane o wyglądzie cerkwi w Nowosiółkach. Protokół wizytacji z 1732r., spisany przez kontrolujących parafię komisarzy: ks. Józefa Ostaszewskiego i ks. Mikołaja Sarobkiewicza mówi, iż ściany cerkwi były dobre, jednak dach wymagał remontu. Do  wnętrza prowadziły pojedyncze drzwi osadzone na trzech żelaznych zawiasach i krukach, zamykane klamką. W budynku znajdowały się dwa okna w drewnianych ramach. Z opisu wynika, iż na wieży cerkwi znajdowały się cztery dzwony, zaś na elewacji dwa. W 1761 roku parafię wizytował biskup chełmski Maksymilian Ryłła i w sporządzonym wtedy protokole wizytacji wskazano, iż cerkiew w dachach i ścianach dobra, co może wskazywać,  że od przedniej wizytacji został przeprowadzony remont świątyni, zapewne z fundacji Ludwiki Trębińskiej, która w tym czasie była właścicielem dóbr w Nowosiółkach. Dodatkowo w tym protokole pojawia się także zapis o drewnianej dzwonnicy obok cerkwi jak i cmentarzu, który miał być ogrodzony. 

 

Z protokołu wizytacji przeprowadzonej przez ks. Michał Grabowiecki w w 1775r. jak i wizytacji z roku 1780 wynika, iż stan cerkwi był dobry oraz w tym okresie powiększało się wyposażenie kościoła - cerkiew nabyła nowe chorągwie, obrazy, kielichy oraz szaty. W tych opisach  została wymieniona pozłacana puszka pro conservando Venerabili, 2 kielichy (srebrny i cynowy), 2 pateny srebrna i cynowa, 2 cynowe gwiazdy, cynowa łyżeczka. Przez kolejne lata dokonywano zakupu nowych koron, przyrządów liturgicznych - ampułek, puryfikaterzy i korporałów. 

​

Pierwsze księgi parafialne w których zapisywano urodzenia, zawarte małżeństwa oraz zgony na terenie parafii pochodzą z 1812 roku. Z licznych podpisów wynika, iż w tym czasie proboszczem parafii greckokatolickiej był ksiądz Jan Koźmiński do 15 kwietnia 1824 roku, kiedy zmarł na plebani w wieku 65 lat. Chwilowo kapłanem administratorem oraz urzędnikiem stanu cywilnego został brat zmarłego księdza, Jakub Koźmiński, a od roku 1826 kapłanem administratorem parafii został Leon Koźmiński - późniejszy proboszcz parafii w Dołhobyczowie.  Proboszczem parafii od roku 1829 został Julian Słabniewicz, który jednocześnie pełnił rolę dziekana dekanatu tyszowieckiego. Proboszczem był do roku 1857, jednak z uwagi na zły stan zdrowia, został mu przydzielony w roku 1856 jako pomoc w parafii,  syn ksiądz Nestor Słabniewicz. Ksiądz Julian zmarł w Nowosiółkach 30 maja 1857 roku i jak wskazano w księdze urodzeń, małżeństw i zgonów, śmierć zaświadczał rządca na majątku Rastawieckich - Aleksander Konopatzki. Od roku 1868 wprowadzono nakaz zapisywania akt cywilnych w języku rosyjskim, a  ostatnia zachowana księga parafii greckokatolickiej, której proboszczem był ksiądz Nestor Słabniewicz jest z roku 1872.  W roku 1875 w związku z licznymi kampaniami administracji rosyjskiej, które miały na celu likwidacje wyznania greckokatolickiego w diecezji chełmskiej, kościół jak i drewniany kościół grecko-katolicka stały się siedzibą parafii prawosławnej pod wezwaniem Zaśnięcia Bogurodzicy. Mieszkańcy parafii,  byli siłą zmuszani przez aparat zaborcy rosyjskiego do zmiany wyznania na prawosławie. Odbywanie liturgii w wyznaniu greckokatolickim było całkowicie zabronione. Ówczesny proboszcz Nestor Słabniewicz został kapłanem prawosławnym do roku 1897 kiedy zmarł i został pochowany na cmentarzu. 

​

 

Kwestia posiadania kościoła w pierwszej połowie XX wieku.

​

Po zakończeniu działań I wojny światowej budynek kościoła z uwagi na położenie Nowosiółek jak przed rozbiorami w granicach Rzeczpospolitej Polskiej był w posiadaniu miejscowych władz państwowych. Świątynia została odebrana parafii prawosławnej pod zarzutem nielegalnego objęcia jej w 1875 roku i od tego czasu w kościele nie odbywały się msze ani inne nabożeństwa. W dniu  31 sierpnia 1919 roku mieszkańcy wsi Nowosiółki oraz innych w tym Poturzyna i Wasylowa wysłali do biskupa lubelskiego prośbę o przekazanie kościoła do modlitwy katolikom. Pod prośbą podpisało się ponad 60 osób z imienia i nazwiska. W uzasadnieniu przedmiotowej prośby zostało wskazane, iż osoby starsze oraz dzieci muszą przejść dużą odległość do innych parafii, ażeby się pomodlić w kościele. Działającą parafią w pobliżu Nowosiółek była parafia w Rzeplinie oddalona o ponad 6 kilometrów od Nowosiółek lub parafia w Oszczowie. Kościół stał nieużywany, zamknięty na klucz, a więc trafne  wedle mieszkańców byłoby przekazanie jej katolikom. Biskup lubelski nie mógł w świetle obecnego prawa decydować o przekazywaniu budynku świątyni po cerkiewnych katolikom, dlatego prośbę przesłał w dniu 24 listopada 1919 roku do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie.  W odpowiedzi na prośbę biskup lubelski Marian Fulman otrzymał pismo,  w którym wskazano, iż przekazanie budynku kościoła, może się odbyć jednak tylko tymczasowo i nie jest przesądza to kwestii własności i dalszego posiadania. Zobligowany co do wypowiedzenia się na temat przekazania kościoła, został także Starosta Tomaszowski, który w piśmie z dnia 7 stycznia 1920 wskazał, że nie ma przeszkód co do przekazania świątyni w ręce katolików. Ministerstwo w piśmie z dnia 29 stycznia 1920 roku zezwoliło na tymczasowe używanie kościoła na cele religijne. Procedurą przekazania kluczy do kościoła zajął się Starosta Tomaszowski i od 20 kwietnia 1920  roku w kościele mogły odbywać się modlitwy. W tamtym czasie istniał niedobór dlatego do kościoła co niedziele przyjeżdżał ksiądz wyznaczony przez biskupa z innej parafii.  Przez lata wojewoda lubelski pomimo istnienia przesłanek nie występował do Ministerstwa o utworzenie parafii,  ponieważ pomiędzy społecznością prawosławną a katolikami trwał zatarg o prawo własności kościoła. Prawosławny patriarcha diecezji chełmskiej występował z licznymi prośbami o zwrot kościoła. Władze nie chciały zaostrzać i tak istniejącego zgrzytu pomiędzy stronami i zwlekały z podjęciem decyzji o utworzeniu parafii w Nowosiółkach. Katolicy do roku 1938 w kościele odbywali nabożeństwa tylko w niedziele i najważniejsze święta. 

​

Kościół w Nowosiółkach pomimo licznych próśb i starań społeczności katolickiej przez niemalże dwadzieścia lat nie mógł stać się siedzibą parafii. W kwietniu 1938 roku władzę państwowe wydały rozporządzenie, które zobligowało wojsko do pomocy przy tworzeniu parafii na lubelszczyźnie. Na terenie zamojszczyzny tej pomocy udzielała 3 Dywizja Piechoty Legionów w Zamościu na czele z dowódcą Brunonem Olbrychtem. Dopiero osobiste wstawiennictwo dowódcy Olbrychta spowodowało, iż Ministerstwo wydało pozytywną opinie co do przekazania na stałe kościoła katolikom i utworzenie w nim parafii. Biskup lubelski 3 maja 1938 roku osobiście dokonał aktu erekcji parafii pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego. Należy wskazać, iż takie samo wezwanie nosiła parafia prawosławna w po roku 1900 przed przejęciem kościoła przez władze państwowe, co wynika z dokumentu które przesłał wojewoda lubelski do Ministerstwa w 1931 roku. Pierwszym proboszczem został ksiądz Józef Bednarczyk, który musiał wstawić czoła licznym napięciom pomiędzy społecznością prawosławną, a katolicką. 

​

 

Wygląd świątyni w obecnym czasie

​

Kościół w Nowosiółkach przechodził wiele zmian, głównie związanych z remontem jaki dokonał Edward Rastawiecki, urządzając jednocześnie kryptę rodziny w podziemiach świątyni, ale także związanych z przemianowaniem kaplicy w 1875 roku w cerkiew prawosławną. Budynku świątyni nie oszczędziła także II wojna światowa, podczas której spalono środek kościoła, wraz z dachem i drewnianym sklepieniem. Rozgrabiono wszelkie ważne do kultu przedmioty w tym obrazy, naczynia liturgiczne etc. Kościół po zakończeniu wojny wymagał gruntowej naprawy i nakładu dużej pracy. Ludność powracająca do Nowosiółek po roku 1945 nie była wstanie poczynić nakładów pieniężnych pozwalających pokryć dach i naprawić wnętrze. Podczas wizyty duszpasterskiej  w sąsiedniej parafii w Dołhobyczowie, biskup lubelski Stefan Wyszyński, zatrzymując się w Nowosiółkach, poprosił o nakrycie dachu trzciną i innymi roślinami rosnącymi nad stawem obok kościoła.

Świątynie pokryto dachem w roku 1948 kiedy to także w miarę możliwości odrestaurowano wnętrze oraz wstawiono okna. W latach późniejszych dokonywano innych remontów oraz renowacji polichromii oraz obrazów, które sprowadzono do Nowosiółek z innych miejsc. W latach siedemdziesiątych wyremontowano dzwonnice, której dach został spalony w czasie II wojny światowej.

Elewacja zewnętrzna nawy jest rozczłonkowana pilastrami parzystymi,  a przy narożach pojedynczymi, które podtrzymują uproszczone belkowanie. Podobne belkowanie wieńczy gładkie ściany prezbiterium i zakrystii. Elewacja frontowa  zwieńczona jest trójkątnym szczytem. Całość frontu zostało uformowane podczas remontu jakiego dokonał Edward baron Rastawiecki po roku 1833, kiedy to zlikwidowano wieże. Na osi elewacji frontowej znajduje się płytki boniowany ryzalit przechodzący w strefie szczytu w występ z wnęką ujętą arkadą. Okna znajdujące się w nawie są zamknięte  łukiem odcinkowym, a w prezbiterium i zakrystiach półkolistym. Wewnątrz  kościoła ściany nawy rozczłonkowane są filarami przyściennymi z jońskimi pilastrami. Pomiędzy nimi znajdują się półkoliście zamknięte wnęki z oknami w górze. Wielokolorowe linie tęczy przechodzą łukiem po sklepieniu, które zostało utworzone z drewna i pokryte warstwami trzciny oraz tynku. Chór muzyczny wsparty jest na trzech półkolistych arkadach filarowych z jońskimi pilastrami i klasycystycznym belkowaniem. Płaszczyzny ponad arkadami pokrywa klasycystyczna, stiukowa dekoracja. Korpus nakryty jest sklepieniem kolebkowym z lunetami, zaś pozostałe pomieszczenia stropami.  Na podłodze kościoła zostały ułożone płytki marmurowe czarne i białe w szachownicę. Pokrywająca wnętrze polichromia  ma charakter późnobarokowy, tworzy ją iluzjonistycznie malowane ołtarze. W ołtarzu głównym po bokach malowane postacie św. św. Piotra i Pawła na kolumnowych postumentach. W centrum umiejscowiony jest obraz Chrystusa na krzyżu z osiemnastego wieku. Dwa ołtarze boczne przy tęczy tworzą iluzjonistyczne, kanelowane pilastry w zwieńczeniach aniołki trzymające atrybuty Chrystusa i Marii. W ołtarzach znajdują się także stiukowe elementy klasycystyczne między innymi obramowania obrazu Przemienienia Pańskiego i NMP Niepokalanie Poczętej. Do czasów obecnych nie zachowały się oryginalne obrazy, które były umiejscowione w obramowaniach, gdyż obrazy w bocznych ołtarzach namalowano w roku 1954, a obraz Chrystusa na krzyżu prawdopodobnie przywieziono z innej świątyni. 

          

W kościele znajdują się relikwie Św. Faustyny Kowalskiej, które znajdują się w ołtarzu bocznym Przemienia Pańskiego. Obecnie znajduję się w kościele pomnik wykonany z drewna lipowego przez parafianina z Poturzyna, który ofiarował parafii tak cenny dar. 

​

 

Kapłani parafii Przemienia Pańskiego w Nowosiółkach 

​

1. ksiądz Józef Bednarczyk proboszcz w latach 1938 - 1940

​

2. ksiądz Edward Szymkiewicz administrator parafii w latach 1940 - 1944 -  urodził się w 1909 r. w Libawie na Łotwie w polskiej rodzinie urzędniczej, gdzie ojciec Antoni i matka Elżbieta, troszczyli się o religijne i narodowe wychowanie swoich dzieci. Lata dziecięce ksiądz Edward spędził w Libawie, następnie w Mińsku, a najdłużej w Czernihowie. Po śmierci rodziców podczas wojny w 1920 r., jedenastolatek znalazł się w Zakładzie dla Sierot w Turkowicach. Ośrodek ten utworzono po 1917 r. dla dzieci polskich, które były ofiarami rewolucji październikowej. W związku z wielką wiarą jako posiadał ks. Szymkiewicz, został zauważony przez siostry, które widziały w nim iskrę powołania. Dlatego w roku szkolnym 1923r. rozpoczął naukę się w małym Seminarium Księży Jezuitów w Chełmie. W roku 1925, mając szesnaście lat, rozpoczął nowicjat u oo. Jezuitów w Kaliszu. W lipcu 1927 r. złożył pierwsze śluby zakonne w Kaliszu i został skierowany na studia filozofii do Francji. Po trzech latach powrócił do Polski i rozpoczął czteroletnie studia teologiczne w Lublinie w jezuickim Studium Teologicznym zw. Bobolanum. Święcenia kapłańskie otrzymał 5 grudnia 1937 r. w Warszawie z rąk bp. Stanisława Galla. Po złożeniu egzaminów probacyjnych znalazł się w Gdyni, gdzie pracował jako duszpasterz, głosząc kazania, konferencje, rekolekcje. Władze zakonne przeznaczyły go do tzw. pisarzy, zgrupowanych w domu zakonnym na ul. Rakowieckiej w Warszawie, gdzie otaczano czcią relikwie św. Andrzeja Boboli. Z chwilą wybuchu II wojny światowej ks. Szymkiewicz rozpoczął pracę w punkcie sanitarnym w Warszawie jako kapelan, a po wkroczeniu Niemców został aresztowany i osadzony na Pawiaku, gdzie przeszedł ciężki tyfus, ale został zwolniony z więzienia. Te przeżycia przyczyniły się do zerwania więzów z zakonem. Zwolnienie otrzymał 17 czerwca 1940 r. Od czerwca 1940 r. do 20 marca 1944 r. był administratorem parafii Nowosiółki i Wiszniów w dekanacie tomaszowskim. Kościół w Nowosiółkach został zajęty przez Ukraińców. Jak wspominał ks. Edward, gospodyni Helena Szymańska urządziła kaplicę w salonie na plebanii i uratowała w ten sposób wiele rzeczy kościelnych i prywatnych poprzedniego proboszcza. Było też kilka napadów ukraińskich, a ksiądz Edward dzięki odwadze gospodyni uniknął śmierci. Dodatkowo od czerwca do sierpnia 1940 r. po aresztowaniu i wywiezieniu do obozu w Dachau ks. Dominika Maja ks. Szymkiewicz, administrował parafią Łaszczów. Kiedy zbliżał się front, a teren nadbużański rozgorzał rozruchami i napadami ks. Edward był od marca 1944 r. do maja 1944 r. w partyzantce. Od 21 maja 1944 r. był tymczasowym administratorem w Horyszowie Polskim koło Zamościa. Na początku urządził tymczasową kaplicę w Stabrowie. Potem odzyskał kościół i chodził po chatach za deskami na chór. Od 16 maja 1945 r. do 5 czerwca 1948 r. pracował w parafii Dub, w dekanacie Tomaszów Lubelski. Okresowo od 22 kwietnia do 13 października 1947 r. ks. Szymkiewicz obsługiwał również parafię Zubowice4 . W dniu 23 listopada 1947 r. ks. Szymkiewicz jako eksjezuita podpisał dekret inkardynacji, złożył przysięgę na wierność diecezji i tak został kapłanem diecezji lubelskiej. 5 czerwca 1948 r. na własną prośbę został zwolniony z zarządu parafii Dub, a mianowany administratorem parafii Kumów5 . 30 czerwca 1950 r. ks. Szymkiewicz został aresztowany. Powrócił z więzienia dopiero 8 lutego 1952 r., kiedy okazało się, że nie był winny. Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie skazał go na karę więzienia za to, że nie zameldował o bytności w Kumowie członków podziemia (przyszli do księdza po pieniądze, które miał na budowę plebanii). Od 30 czerwca 1950 r. do 31 grudnia 1951 r. odbywał wyrok na Zamku w Lublinie, a następnie w Rawiczu. Po wyjściu na wolność, za „radą” Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Chełmie musiał zmienić miejsce zamieszkania i pracy duszpasterskiej. 10 czerwca 1952 r. ks. Szymkiewicz został proboszczem w parafii Popkowice. W ten parafii sprawował funkcję proboszcza przez 20 lat, kiedy następnie został przeniesiony na został przeniesiony na stanowisko proboszcza w Księżomierzy. Ks. Edward zmarł nagle przed poranną mszą św. w sobotę 15 listopada 1980 r. i został pochowany na cmentarzu w Księżomierzy.

​

​

3. ksiądz Antoni Peret pełniący obowiązki administratora parafii w latach 1947 - 1951 

​

4. ksiądz Stanisław Wolanin proboszcz w latach 1951 - 1958 - urodził się w Orzechówce, pow. Brzozów. W 1901 roku zdał maturę. Przez rok pełnił służbę wojskową i złożył egzamin oficerski przy 35. Pułku Piechoty w Budziejowicach. Od 1903 roku rozpoczął studia seminaryjne w Przemyślu i tam otrzymał dnia 16 czerwca 1907 roku święcenia kapłańskie. Pracował jako wikariusz w parafiach: Turka, Bieliny i Łętownia. W czasie pierwszej wojny światowej był kapelanem wojskowym w Wiedniu, w Sopron na Węgrzech, w Przemyślu, Tyrolu i Trieście. W 1918 roku podjął pracę w parafii Stany. Po urlopie w latach 1919-1921 został proboszczem w Dobromilu, a od 1932 roku w Świtarzowie. W 1933 roku został ekskardynowany do archidiecezji lwowskiej. W ramach ekspatriacji osiadł w Ostrowie, w części archidiecezji lwowskiej, w powiecie sokalskim i dekanacie Bełz. Przebywał tam do momentu, kiedy nacjonaliści ukraińscy (kureń Ukraińskiej Powstańczej Armii Tarasa Onyszkewycza „Hałajdy”) napadli na tę miejscowość w nocy dnia 31 marca 1944 r. Spalili wówczas blisko 300 domostw i zamordowali 76 Polaków. Polska samoobrona Ostrowa rozmieszczona była w trzech punktach: na stacji kolejowej, w szkole i kościele. Tu mieli się koncentrować Polacy w razie alarmu. Obroną kościoła dowodził ks. Wolanin. Grupą obrony w szkole dowodził miejscowy nauczyciel. Ukraińcom nie udało się zabić wszystkich Polaków, jednak spalili wioskę o domostwach krytych strzechą. Ocalali Polacy ratowali się ucieczką. Dwa tygodnie po tej zbrodni banderowcy zamordowali w pobliżu rzeki Sołokija 17 Polaków, głównie w podeszłym wieku, którzy nie opuścili Ostrowa. W kolejnych atakach w 1944 roku zginęło jeszcze 9 Polaków. Pozostali wyjeżdżali na zachód w obawie przed następnymi napadami. Pomogli im Niemcy, którzy podstawili dla Polaków pociąg ratunkowy, dzięki czemu dotarli oni w okolice Przeworska.

​

5. ksiądz Józef Kruk w latach 1958 - 1966

​

6. ksiądz Stanisław Pilichowski w latach 1966 - 1988

​

7. ksiądz Stanisław Żak w latach 1988 - 2015

​

8.  ksiądz Jerzy Rzeszowski obecnie od 2015 roku 

​

​

​